Auteur: Suzan Overmeer | Illustratie: Roland Conté
Op veel plaatsen in het land werken studenten van Docent Muziek-opleidingen en pabo’s samen. Soms gaat het om een eenmalige ontmoeting en is het doel om kennis te maken en inspiratie op te doen. Er zijn er ook die verder gaan; studenten coachen elkaar en geven feedback op elkaars lesvoorbereiding en lessen.
Op 7 oktober 2020 tekenden alle conservatoria en pabo’s het MuziekopleidersAkkoord, een initiatief van de organisatie Méér Muziek in de Klas. Een van de speerpunten in het akkoord is de samenwerking tussen studenten van de beide opleidingen. In de aanloop naar het akkoord waren overigens op diverse plaatsen al gezamenlijke projecten gestart.
In 2021 startte een kernteam Stagebegeleiding met daarin muziekdocenten en coördinatoren van zowel pabo’s als Docent Muziek-opleidingen. Het team organiseerde allereerst een aantal landelijke ontmoetingen voor beide type opleidingen om kennis over dit onderwerp te delen en te ontwikkelen.
Wat levert de samenwerking tussen studenten nu precies op? Het is voor de hand liggend om te denken dat conservatorium-studenten pedagogische en didactische vaardigheden van een pabo-student kunnen leren.
En op zijn beurt leert de pabo-student dan muzikale vaardigheden van een Docent Muziek-student. Maar hoe denken studenten daar zelf over? Het kernteam Stagebegeleiding doet in het voorjaar van 2022 een klein onderzoek naar verwachtingen en ervaringen van studenten. Vooruitlopend op de resultaten van dit onderzoek laten we in dit artikel enkele studenten aan het woord.
Jesse Stoffer is tweedejaars student aan de opleiding Docent Muziek van het conservatorium ArtEZ in Zwolle. Hij werkte samen met studenten van pabo NHL Stenden. Die bestond uit een online intervisietraject en Jesse was de coach van een groepje van vijf pabo-studenten.
Jesse: ‘Eerst stuurden de pabo-studenten hun lesvoorbereidingen op. Ik gaf dan feedback via de mail. Daarna gaven ze de lessen in hun stage, daar maakten ze filmopnames van. Ik bekeek die filmpjes en besprak mijn bevindingen met hen via Teams.’ Jesse vertelt dat hij geen speciale verwachtingen over de samenwerking had. ‘Ik ging er blanco in. Ik was even bang dat ze niet zo gemotiveerd zouden zijn om muziekles te geven, maar dat viel hartstikke mee.’
Jesse relativeert zijn coachende rol enigszins: ‘We leerden echt van elkaar en hielpen elkaar. Ik haalde veel inspiratie voor mijn eigen lessen uit de voorbereidingen van de pabo-studenten. Een student had bijvoorbeeld een les over regengeluiden gemaakt, heel leuk en ook heel muzikaal.’
Jesse kon hen goed ondersteunen bij muzikale aspecten: ‘Een van hen gaf een ritme-les. Zij deed het ritme voor en na, en legde dan de boel weer stil. Ik vond het belangrijk dat de puls bleef doorgaan, zodat de leerlingen voelden hoe ritme en puls samengaan en de les muzikaal bleef.’
Anika Jorritsma zit in haar vierde jaar op de pabo NHL Stenden in Leeuwarden. Ze kreeg ondersteuning van een conservatoriumstudent bij haar onderzoek naar het gebruik van muziekinstrumenten door kleuters. Die begeleidde haar bij de muzieklessen: ‘Het was erg leuk om samen te werken met studenten van het conservatorium, maar we zaten beiden op hetzelfde niveau van de opleiding en daarom heb ik niet veel geleerd. We lopen op de pabo natuurlijk al vier jaar stage in het basisonderwijs en moeten de studenten van het conservatorium erg helpen met dingen als klassenmanagement. Dat is best lastig in een situatie waarin zij ons moeten begeleiden. Maar de liedjes die een student ons heeft geleerd, gebruik ik nog steeds in mijn lessen.’
Femke Benjamins en Johan Pilat, beiden vierdejaars van de pabo NHL Stenden, hebben vooral positieve ervaringen met het intervisietraject dat ze hadden met een student van ArtEZ. Femke: “Op de pabo leer je om muziek ‘volgens het boekje’ te geven. Je leert een lied uit Eigenwijs volgens voorgeschreven stappen. De student van het conservatorium gaf ons veel meer input op het gebied van muziekmethodiek. Ook kregen we bruikbare aanwijzingen over houding en stemgebruik. De kwaliteit van mijn muziekles is echt verbeterd.’ Johan: ‘Voor mij is muziek belangrijk. Ik heb zelf allerlei muziekdiploma’s en heb de vakspecialisatie muziek en de minor gedaan. Als je dat niet doet is het muziekonderwijs op de pabo echt heel beperkt. De samenwerking met de conservatoriumstudent heeft bij mij tot nog meer inzichten geleid.’
Omgekeerd is de vraag wat een conservatorium-student kan leren van een pabo-student. Femke: ‘Ik denk dat wij hen meer kunnen leren over de praktijk op school en over de integratie met andere vakken. Ook weten we meer over de niveauverschillen binnen een klas. Een muziek-student denkt misschien: ‘deze liedjes zijn geschikt voor groep 3′, maar het niveau van leerlingen onderling kan enorm verschillen, bijvoorbeeld in taal. Sommige liedjes zijn dan helemaal niet meer zo geschikt.’
Femke had in jaar 1 al willen beginnen met de samenwerking. ‘Ik hoop echt dat er meer muziekonderwijs op de pabo komt. De samenwerking heeft mij enorm geholpen in mijn zelfvertrouwen. Ik denk nu niet meer na over of die noot nou helemaal goed was of niet’, dat is geen ramp.’
Ook voor conservatorium-student Jesse was het project geslaagd. ‘Het was goed geregeld en voor mij heel leerzaam. Ik kreeg als feedback dat de vijf pabo-studenten blij waren met de coaching. Die rol was voor mij even wennen. Soms wist ik het perfecte antwoord ook niet, maar samen kwamen we er wel uit.’
Het onderzoek van het kernteam Stage en Samenwerking wordt eind mei 2022 afgerond. Nieuwsgierig naar de resultaten?
Mail: s.overmeer@koncon.nl
Dit artikel is ook te lezen in Kunstzone No.4 juli 2022.
