Op 30 december 2022 overleed de gerenommeerde muziekdocent Job ter Steege (1948). René Meeuws schreef een in memoriam.
Toen ik in 1979 begon aan een opleiding tot muziekdocent, had Job ter Steege net verslag gedaan van een jaar lang muziekles in een brugklas. Elke week had hij een stukje geschreven over zijn les in die ene klas. Wij docenten in opleiding smulden van zijn belevenissen. Want muziekmethodes die in de klas bruikbaar waren, bestonden nog niet. Van een leerplan, laat staan van doorlopende leerlijnen, had nog nooit iemand gehoord. Lesideeën haalden we uit ‘Poco Animato’. Dus lazen we vol bewondering hoe Job ter Steege zijn zaakjes goed voor elkaar had in zijn klas op het Sancta Maria in Haarlem. In de loop der jaren werd Job een autoriteit op het gebied van de schoolmuziek en dus ook opleider, op het Amsterdams Conservatorium.
In 1999 werd ik hoofd- en eindredacteur van het tweemaandelijkse vakblad van muziekdocenten in Nederland, Muziek en Onderwijs. In de redactie zat sinds jaar en dag Job ter Steege. Ik zou dus voortaan een doorgewinterde vakcollega tegen wie ik opzag, moeten gaan aansturen. Uit zijn talrijke artikelen kende ik hem als een uiterst kritisch, soms sarcastisch en zelfs wat cynisch, ja ook vilein schrijver over alles wat het vak betrof, niet in de laatste plaats de collega’s (al dan niet van het vak muziek). Maar tijdens de eerste redactievergadering met Job bleek hij in de persoonlijke omgang een ontzettend aardige vent, met een groot hart en een enorm gevoel voor humor. En een olifantengeheugen, waaruit hij voor ons hilarische anekdotes opdiepte. Uiterst loyaal ook aan de organisatie. Hij vertrouwde mij een keer toe dat hij vond dat ik het ‘best goed’ deed in vergelijking met andere hoofd- en eindredacteuren die hij meemaakte (buiten ons vakgebied). Dat stak ik maar als (uit zijn mond: groot) compliment in mijn zak.
En hij bleef maar artikelen leveren: sowieso elke editie zijn column ‘Belevingswereld’ (in 2007 verscheen zijn laatste, nummer 112!), plus een reeks artikelen over stokpaardjes als Elvis Presley, Ad Heerkens, Mozart, e.d. En niet te vergeten zijn persoonlijke vijand, tevens vijand van het hele onderwijsveld, Wim Deetman (minister van onderwijs van 1982-1987). Hij dacht het zijne van de invoering van de basisvorming in 1993 (hij had daarin meer dan gelijk: die ‘onderwijsvernieuwing’ ging binnen enkele jaren roem- en geruisloos ten onder). Na beëindiging van zijn onderwijscarrière schreef hij diverse boeken, deels ook weer over het onderwijs. En opmerkelijk: twee (soms hilarische) boeken over zijn ziekte, prostaatkanker.
“Je moet als muziekdocent veelzijdig zijn, maar je hoeft echt niet alle aspecten tot in de puntjes te beheersen”, was een adagium van Job. Een hele troost voor mij als ik een van mijn collega’s aan het werk zag met het schoolkoor.
Uit Belevingswereld, juli 2000: “Ik heb in dit stukje flink zitten schelden, maar dat geldt niet voor al die leerkrachten en docenten die beseffen dat ze een zilveren sleutel in handen hebben. De sleutel die de macht geeft in een klas elke goede wens te vervullen. En zowel in mijn jeugd als ook nu zijn er gelukkig tallozen die díe macht feilloos wisten en weten te gebruiken. Mannen en vrouwen die niet alleen professioneel maar eveneens liefdevol omgaan met de aanleg van hun leerlingen. Dat geldt overigens ook voor muziekdocenten.”
Uit Belevingswereld, maart 2003: “Als het gaat om het vak Frans kan van staatswege nog wel worden geëist dat la maison betekent het huis. Of bij aardrijkskunde dat Moskou de hoofdstad is van Rusland. Bij de muziekles is alles discutabel. Hit the road Jack zingen? Een verloopschema invullen? Kijken naar de film Amadeus? Is dat belangrijk? Moet het gebeuren of moet het niet gebeuren? Dat bepaalt in Nederland de muziekdocent zelf. Hij of zij heeft absolute vrijheid. Alles mag zolang er maar geen leerlingen gaan muiten en ze er uit gestuurd worden. Zolang de muziekdocent een cijfer kan verzinnen voor Hit the road Jack, het verloopschema en Amadeus.”
Uit Belevingswereld, september 2004: “Dat eeuwige gedonder tussen schoolmuziekdocenten en solfègedocenten. Ik stel het me altijd zo voor: de solfègedocent leert veters strikken, maar wij schoolmuziekdocenten leren de student lopen. En dat gaat soms best met losse veters!”
Uit de allerlaatste Belevingswereld, 2007 nr.2: “Maar nu het nut van die herinneringen. Hebben we er iets aan? Misschien moeten we al die gegeven muzieklessen maar zo snel mogelijk vergeten. Alleen maar nodeloze ballast? Nou, wees er maar zuinig op. Ik mag deze column eindigen met een goed bericht. Er zijn heel veel leerlingen met een goed geheugen die zich over het algemeen met plezier uw lessen herinneren. Want die oud-leerlingen waren destijds jong en de muzieklessen die u destijds gaf duurden langer dan u besefte. U was een deel van hun jeugd. En dat bezit blijkt een docent over het algemeen niet slecht te staan te komen. Zo blijkt uit de vele reünies die ik in al die jaren heb mogen meemaken.”
René Meeuws
